Sprawozdanie z rehabilitacyjnej działalności

Warsztatu Terapii Zajęciowej

przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej

w Augustowie w 2005r.

Warsztat Terapii Zajęciowej jest placówką służącą rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Do listopada 2005r. w zajęciach uczestniczyło 30 osób, od grudnia 2005r.- 35 osób. Wszyscy uczestnicy posiadają orzeczenie o stopniu niepełnosprawności:

21 - znaczny

14 - umiarkowany.

Niepełnosprawności intelektualnej towarzyszą następujące schorzenia: epilepsja, wodogłowie, porażenia kończyn, mózgowe porażenie dziecięce, zaburzenia mowy, astygmatyzm, nadwaga, wady wzroku i inne.

Frekwencja przedstawiała się następująco:

Styczeń - 97,6%

Luty - 98,1%

Marzec - 99,5%

Kwiecień - 99,2%

Maj - 99,1%

Czerwiec - 99,5%

Sierpień - 100,0%

Wrzesień - 99,8%

Październik - 99,2%

Listopad - 98,3%

Grudzień - 99,3%

Średnia - 99,0%

W ciągu roku 2005 z zajęć zrezygnowało 2 uczestników (jeden z przyczyn zdrowotnych, drugi przeniósł się do warsztatu w Dąbrowie Białostockiej) na ich miejsce przyjęto dwie nowe osoby.

W listopadzie i grudniu 2005r. Rada Programowa Warsztatu dokonała kompleksowej trzyletniej oceny 27 uczestników, wszyscy kwalifikują się do dalszej terapii.

Ważnym elementem terapii jest integracja społeczna uczestników, umożliwiają ją środki uzyskane ze sprzedaży prac wykonanych w trakcie codziennych zajęć. W zeszłym roku uzyskano w ten sposób kwotę 10.459,57 zł, którą wydatkowano w porozumieniu z uczestnikami, zgodnie z Ich potrzebami. Ma to również wymiar wychowawczy, poprzez sumienną pracę uczestnik może brać udział w wielu ciekawych wydarzeniach, jest skuteczną motywacją do podejmowania wysiłku, prace stają się coraz piękniejsze- muszą przecież znaleźć nabywcę.

Dodatkowymi funduszami wspierali nas również sponsorzy:

1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej 3.538,29

2. Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Społecznej w Augustowie 1.252,24

3. Stowarzyszenie Rodziców Osób Niepełnosprawnych i Osób Wspierających 14. 331,64

Łącznie: 19.122,17

Uzyskane w ten sposób środki bardzo przyczyniły się do wzbogacenia form rehabilitacji społecznej. Miniony rok obfitował w wiele ciekawych wydarzeń:

Styczeń:

- wyjazd na bal karnawałowy do Sejn;

- wystawienie przez działający w warsztacie kabaret ,,Dobre chęci” przedstawienia ,,Kobieta” dla uczniów ACE.

Luty

- udział grupy kabaretowej w regionalnym etapie ,,Albertiny” w Zgierzu ( zajęliśmy II miejsce!)

Marzec:

- kiermasz wielkanocny;

- uroczyste śniadanie wielkanocne w restauracji ,,Albatros”. Odwiedzili nas przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego gratulując sukcesu w Zgierzu

Uczestnicy w trakcie przedstawienia ,, Kobieta” w II LO. Wyjście z przedstawieniem do szkoły średniej jest okazją do pełniejszego zaistnienia w środowisku lokalnym.

- przygotowania i wyjazd do teatru w Ełku na przedstawienie ,,Makbet”.

Kwiecień:

- wizyta delegacji z Tuusulli (przygotowanie wizyty praktykantek);

- wyjazd do Studzienicznej- złożenie kwiatów pod pomnikiem Jana Pawła II.

Maj:

- wyjazd do Suwałk na wernisaż i wystawę ,,Monachijczycy”;

- udział w IV Przeglądzie Piosenki Dziecięcej ,, Wśród nas”;

- udział w uroczystych obchodach X-lecia Warsztatu Terapii Zajęciowej w Suwałkach połączonych z podsumowaniem Przeglądu Twórczości Osób Niepełnosprawnych Województwa Podlaskiego (I i II miejsce w kat. rzeźba, I w kat. ceramika, II w kat. tkanina);

Czerwiec:

- uroczyste obchody Dnia Rodziny- premiera nowej sztuki kabaretowej ,,Tele –życie”;

- wycieczka do Krakowa, na zaproszenie organizatorów Festiwalu Piosenki Zaczarowanej ,,A na tym Rynku w Krakowie”;

- zorganizowanie i poprowadzenie V Mitingu Lekkoatletycznego Osób Niepełnosprawnych- Augustów 2005 ( udział wzięło ok.120 zawodników z Sejn, Suwałk, Białegostoku, ZSS Augustów, Dąbrowy Białostockiej, Olecka);

- udział 7 uczestników w II Letnich Igrzyskach Olimpiad Specjalnych Białymstoku;

- rejs statkiem po Kanale Augustowskim i jez. Necko.

Sierpień:

- wyjście do kina na film ,,Madagaskar”;

- integracyjny rejs statkiem po jez. Białym i Studzienicznym;

- dwudniowy spływ kajakowy Czarną Hańczą połączony z rajdem pieszym.

Spływ kajakowy pełen wrażeń i nowych doświadczeń był okazją do sprawdzenia swoich możliwości fizycznych, ale też czasem obcowania z pięknem przyrody. Wracaliśmy z poczuciem, że popłyniemy znowu w przyszłym roku.

Wrzesień:

- jednodniowa wycieczka rowerowa;

- jednodniowe wycieczki piesze nad jez. Sajno, Necko- zabawy ruchowe, biegi, ognisko;

- impreza integracyjna w Dąbrowie Białostockiej ,, Sport-Integracja-Zabawa”;

- wyjazd do teatru ełckiego na spektakl ,,Clowni”;

- udział w II Międzywarsztatowym przeglądzie Piosenki Turystycznej” w Sejnach.

Październik:

- wycieczka do Studzienicznej – zwiedzanie ścieżki edukacyjnej;

- dwudniowe warsztaty teatralne połączone z Przeglądem Małych Form Teatralnych –Gołdap 2005 (zajęliśmy I miejsce!);

- wyjazd do teatru w Ełku na ,,Carmen”;

- wyjazd do Suwałk na Przegląd Teatralny ,,Łza Radości”.

Listopad:

- zwiedzanie wystawy i odbiór nagród w konkursie ,,Człowiek – przyroda” w muzeum A.Karnego w Białymstoku (I i II miejsce);

- wycieczka do skansenu w Nowogrodzie połączona z wizytą w pracowni witrażu A. Mazura w Łomży;

- wyjazd do Suwałk na VI Spartakiadę WTZ;

- zabawa andrzejkowa z warsztatami z Sejn i Suwałk;

- trzytygodniowa praktyka dwóch studentek z Tuusuli.

Wizyta praktykantek z Tuusuli- bardzo pracowita i owocna ;wymiana doświadczeń i poglądów, miło mieć takich przyjaciół. W 2006r. przyjadą do nas znowu!

Grudzień:

- Świąteczny kiermasz gwiazdkowy;

- udział reprezentacji Warsztatu w Regionalnym Turnieju Tenisa Stołowego w Olecku;

- uroczyste wigilijne spotkanie w,,Albatrosie”.

Prace wykonane w czasie terapii zachwycają swoją oryginalnością, znajdują wielu nabywców w przedświątecznych kiermaszach.

W ciągu roku odbyły się 3 zebrania rodziców, bardzo też dbaliśmy o indywidualne kontakty z rodzicami, udzielano im porad i pomocy.

Każdy uczestnik na początku roku miał opracowany indywidualny program terapii, który zmodyfikowano po pierwszym półroczu zajęć, tak by dostosować zajęcia do potrzeb i możliwości. Terapia prowadzona była w następujących pracowniach:

Pracownia ceramiczna

Grupa A

Zajęcia , ze względu na zróżnicowanie stopnia niepełnosprawności i schorzeń towarzyszących były bardzo zindywidualizowane, dopasowane do możliwości i predyspozycji uczestników. Osiem osób zdobyło umiejętności organizowania i porządkowania swego stanowiska pracy, a także ukończenia rozpoczętej pracy. Wszyscy opanowali umiejętność prawidłowego wykonania prostego naczynia w formie, łączenia elementów i wygładzania powierzchni. Trzy osoby zostały włączone do czynności pomocniczych przy szkliwieniu i angobowaniu (technika zdobienia) prac. Cztery osoby opanowały umiejętność wykonywania plastrów określonej wielkości i grubości oraz formowania przestrzennego. Pięciu uczestników potrafi wykonać duże naczynie w 3-elementowej gipsowej formie roboczej. Wszyscy opanowali umiejętności zdobienia układem z kolorowej gliny. Kompozycje płaskie na określony temat wykonywało sześć osób. Pięciu uczestników poznało nową technikę pracy nie związaną bezpośrednio z ceramiką- technikę batiku. Wykonali kilkanaście barwnych tkanin.

Około 80 prac zostało wystawionych i było przedmiotem różnych konkursów organizowanych na terenie naszego województwa i kraju. Nagrody zdobyło 5 uczestników.

Grupa B

W 2005r. terapia prowadzona w pracowni obejmowała 8 osób: 2 osoby przez cały rok, 3- zmieniły pracownię.

Postępy uczestników w zakresie zaradności osobistej i samodzielności:

W pierwszym półroczu wszystkie osoby poczyniły postępy w zakresie przygotowania miejsca pracy oraz utrzymania porządku w pracowni.

3 osoby używają przyborów i narzędzi w trakcie formowania. W drugim półroczu wydłużył się zakres samodzielnej pracy u osób, które od początku roku pracowały w pracowni ceramicznej. Umiejętność organizowania i porządkowania stanowiska pracy opanowały 4 osoby.

Postępy uczestników w zakresie rehabilitacji społecznej:

Grupa osób poddanych terapii w pierwszym półroczu pracowała w większości bezkonfliktowo. Jedna osoba unikała niekiedy grupowych wyjazdów poza miasto. Komunikacja i współpraca w grupie przebiegała na dobrym poziomie.

W drugim półroczu jedna osoba powodowała niewielkie sporadyczne konflikty.

Postępy w rehabilitacji zawodowej:

Wszyscy uczestnicy potrafią wykonywać proste naczynia w formie. 4 osoby formują w technice plastrów, jedna techniką wałeczków. Zaobserwowano zwiększoną samodyscyplinę pracy, poprawiła się też punktualność.

W minionym roku efektem terapii było również powstanie ok. 1.400 prac ceramicznych (obie grupy) .

Pracownia krawiecka

W ciągu roku 2005 zajęcia obejmowały grupę 9 osób. Zajęcia były dostosowane do ich indywidualnych możliwości i umiejętności.

Celem pracowni jest: kształcenie spostrzegawczości, wyobraźni, wytrwałości, staranności, dokładności przy wykonywaniu pracy, rozwijanie i utrwalanie wcześniej nabytych umiejętności, podnoszenie stopnia trudności w wykonywanych pracach, poznawanie nowych technik, utrwalanie zasad bezpieczeństwa, nawiązywanie więzi i przyjaźni, współpracy, rozwijanie zainteresowań.

Uczestnicy wykonywali prace różną techniką dostosowaną do możliwości: 9 uczestników potrafi wszyć guzik (z 2 i 4 dziurkami), a także zszyć materiał ściegiem okrężnym; 4 osoby potrafią szyć ściegiem prostym za igłą i fastrygą; 2 osoby doskonaliły i rozwijały swoje umiejętności wykonując haft krzyżykowy; jedna osoba wykonywała prace haftem supełkowym za igłą; jedna osoba opanowała dobrze technikę haftu supełkowego za igłą; jedna osoba dobrze opanowała technikę haftu supełkowego wiązanego i doskonaliła go. Jedna osoba ćwiczyła technikę szycia maszyną elektryczną ściegiem prostym.

Cała grupa poznawała zasady kroju, rozwijała swoje umiejętności przy projektowaniu, wybieraniu wzoru, ćwiczono rozpoznawanie kolorów w trakcie doboru nici i materiałów; uczono uwzględniać wielkość pracy .

Powstałe prace były wysyłane na konkursy oraz wystawiane i sprzedawane na kiermaszach. Bardzo akcentowano użyteczność prac: hafty wykorzystywano do ozdoby torebek, wykonywano makatki z kieszeniami (pociągi), kocyki, poduszki, ozdoby świąteczne: anioły różnej wielkości, Mikołaje, choinki, maskotki.

Z całą grupą rozmawiano na temat higieny osobistej, zwracano uwagę na czystość odzieży, odpowiedniego ubierania się w zależności od pogody; poruszano temat zasad bezpieczeństwa przy wykonywanych pracach oraz zasady bezpiecznego poruszania się na drodze.

Grupa poznała też elementy obsługi komputera ( włącznie i wyłączanie, posługiwanie się myszką i klawiaturą). 5 osób korzystało z komputera ćwicząc pamięć i spostrzegawczość. Cała grupa ćwiczyła umiejętność pisania, a przynajmniej podpisywania się, 3 osoby potrafią czytać i pisać.

Pracownia gospodarstwa domowego

W pracowni gospodarstwa domowego w okresie od stycznia do grudnia 2005r. udział w zajęciach brało 11 uczestników. Usprawnianie w pracowni obejmowało następujące rodzaje zajęć:

Samodzielne przygotowywanie II śniadania, robienie zakupów (z kartką i bez kartki), obsługa zmywarki, kuchenki gazowej i innego sprzętu gospodarstwa domowego, nakrywanie do stołu, czynności porządkowe w pracowni, łazience, korytarzu, szatni, pomieszczeniu gospodarczym oraz częściowo klatki schodowej, zmywaniu, podlewaniu kwiatów itp. Dodatkowym zadaniem grupy było dbanie o ogródek i działkę należącą do WTZ. Wszystkie te czynności wymagały dużej samodyscypliny, sumienności i umiejętności planowania.

Możliwości uczestników były różne w związku z tym zadania i obowiązki każdego z nich musiały być zróżnicowane. Zasadniczym i powszechnym był jeden cel – maksymalne podniesienie samodzielności i samoobsługi każdego uczestnika. Wszyscy potrafią sami pójść do sklepu i dokonać zakupów w wyznaczonych sklepach znajdujących się w odległości do 400 m. Praktycznie wszyscy potrafią obsłużyć zmywarkę, a także myć ręcznie naczynia. Wykonywanie takich czynności jak smarowanie pieczywa, zrobienie kanapki, obieranie warzyw i krojenie owoców, przygotowanie herbaty większości uczestnikom nie sprawiało problemu, chociaż tempo było różne. Jeden uczestnik miał w tej dziedzinie problem wynikający ze znacznego obniżenia poziomu sprawności manualnej. Nakrywanie stołu dobrze wykonuje 4 uczestników. Dużą trudność sprawia ustawienie wyznaczonej liczby talerzy, kubków czy sztućców oraz zachowanie odpowiednich odstępów między nakryciami. Czynności porządkowe nie sprawiały kłopotu, chociaż trzej uczestnicy potrzebowali pomocy instruktora lub kolegów z grupy. Praca w ogródku, czy na działce dawała uczestnikom dużo satysfakcji, ale tylko nieliczni potrafili wykazać się własną inicjatywą. Często zapominali o codziennych rutynowych czynnościach należących do ich zadań i obowiązków.

W ramach treningu ekonomicznego uczestnicy sami kupowali potrzebne im produkty, interesowali się kwotą zebraną na książeczce oszczędnościowej, planowali wydatki. Większość z nich mimo intensywnego treningu ma nadal problemy ( choć mniejsze) z liczeniem i rozpoznawaniem nominałów .

W czasie wspólnych wyjść do dużych sklepów i hurtowni zwracano szczególną uwagę na odpowiednie zachowanie i ponoszenie odpowiedzialności za swoje czyny.

Bardzo ważnym elementem terapii był problem czystości i higieny osobistej. Oprócz codziennych zajęć uczestnicy zachęcani byli do udziału w przedstawieniach, konkursach, przeglądach piosenki. Czterech uczestników było bardzo aktywnych na tym polu.

Pracownia życia codziennego

W pracowni życia codziennego uczestnicy m.in. rozwijali i utrwalali umiejętność bezpiecznego poruszania się po ulicy. Dążono do zwiększenia ich samodzielności w poruszaniu się po terenie. Kształtowano i doskonalono umiejętność odpowiedniego zachowania się w miejscach publicznych (wyjście do kina, kawiarni, wyjazd do teatru). Poznawano również i uczono się przestrzegać zasad savoir-vivre na co dzień. Miał miejsce trening ekonomiczny polegający na robieniu drobnych zakupów w sklepie samoobsługowym. Poszerzano wiedzę o najbliższym otoczeniu poprzez wycieczki oraz śledzono na bieżąco wydarzenia w kraju i w naszym mieście poprzez m.in. lekturę gazet. Ćwiczono orientację w czasie i znajomość własnych danych personalnych. Uczestnicy rozwijali i doskonalili umiejętność pisania liter wchodzących w skład imienia i nazwiska. Ze względu na poziom rozwoju grupy tylko jedna osoba była w stanie doskonalić umiejętność czytania i pisania.

Pracownia plastyczna

W minionym roku w zajęciach w prac. plastycznej brało udział 7 osób.

Najczęściej stosowane techniki to: malowanie farbami olejnymi, temperami, akrylami- rysunek pastelami olejnymi suchymi, malowanie na szkle, tkactwo. Techniki stosowane w pracowni były dopasowane do umiejętności uczestników , a także pozwalały na rozwijanie ich uzdolnień i zainteresowań.

Jedna osoba malowała na szkle i ceramice; prace powstawały według jej własnych pomysłów i w większości gotowych wzorów. Cieszyły się one zainteresowaniem na kiermaszach, cechowała je staranność wykonania. Osoba ta malowała też farbami akrylowymi, temperami, poznając zasady pozyskiwania kolorów pochodnych.

Jedna z osób podjęła naukę tkactwa. Nauczyła się przeplatania osnowy i zakładania nowego wątku. Osoba ta pracowała jednak powoli, często przerywając pracę.

Trzy osoby zajmowały się malarstwem częściej niż pozostałe- z uwagi na swe predyspozycje. Jedna z nich korzystała z farb olejnych, tworząc kopie obrazów znanych mistrzów. W swojej pracy zrobiła duże postępy zwłaszcza w dobieraniu i tworzeniu kolorów pochodnych. Druga z tych osób posiadająca dużą wyobraźnię plastyczną, malowała prace według własnych pomysłów. Były to prace różnorodne tematycznie; wykonane mazakami, pastelami, temperami i akrylami. Osoba ta ma jeszcze kłopoty z mieszaniem kolorów i w tym zakresie wymaga pomocy instruktora.

Po pierwszym półroczu wymieniły się dwie osoby. Dołączyła osoba malująca na szkle. Prace powstawały w wolnym tempie, chociaż wykonywane były starannie.

Druga osoba zajmowała się rysunkiem pastelami olejnymi, suchymi itp., malowała farbami plakatowymi. Podjęła próby łączenia kolorów.

Utrwalano również umiejętność pisania, pracowano nad dobrymi relacjami w grupie.

Pracownia usprawniania ruchowego

W zajęciach usprawniania ruchowego brali udział wszyscy uczestnicy WTZ. Realizacja indywidualnych programów rehabilitacji odbywała się w sali gimnastycznej WTZ, na boisku i stadionie przy II LO, na pływalni miejskiej, na terenie rekreacyjnym, a także w czasie wyjść, spacerów i wycieczek.

Prowadzone usprawnianie ruchowe rozwija każdego uczestnika w zakresie:

1.zaradności osobistej i samoobsługi– przygotowanie się do zajęć, mycie, przebieranie się, rozpoznawanie swoich rzeczy, stosowanie się do zakazów, zdyscyplinowanie i punktualność.

2. Rehabilitacji społecznej– możliwość zaprezentowania swoich umiejętności w czasie zawodów, imprez rekreacyjno-sportowych, udział w spływie kajakowym, wycieczce rowerowej, bezpiecznego poruszania się w ruchu ulicznym, bezpiecznego zachowania się na pływalni miejskiej, nad jeziorem, rzeką.

3.Rehabilitacji ruchowej i zawodowej – podnoszenie sprawności ogólnej, dbałość o poprawę wydolności i siły, koordynacji, dbałość o poprawną sylwetkę ciała i prawidłową lokomocję, poprawę tempa i czasu pracy, sprawność rąk.

Rodzaj ćwiczeń, ich częstotliwość, tempo dostosowywano do możliwości uczestnika, jego stanu zdrowia i wskazań medycznych.

Powyższe usprawnianie było realizowane poprzez:

- ćwiczenia ogólnousprawniające (kształtujące);

- ćwiczenia oddechowe;

- ćwiczenia wzmacniające wybrane grupy mięśniowe; (czynne, czynne z obciążeniem);

- ćwiczenia poprawiające motorykę: szybkość, koordynację, równowagę, wytrzymałość i siłę;

- zajęcia na basenie (ćwiczenia oswajające z i rozluźniające, nauka pływania, masaż, sauna);

- elementy gier sportowych (piłka siatkowa, softball, tenis stołowy);

- elementy LA –biegi, rzuty, skoki, pchnięcie kulą;

- gry i zabawy rekreacyjne, spacery;

- pływanie kajakiem, jazda rowerem ( dwu-i trzykołowym) pod opieką instruktora.

W 2005r. uczestnicy przygotowywali się i brali udział w następujących zawodach:

13.06.05r. V Augustowski Miting LA Olimpiad Specjalnych-wszyscy uczestnicy

16.06.05r. II Letnie Igrzyska Olimpiad Specjalnych w Białymstoku – 7 osób

22.09.05r. ,,Sport- Integracja-Zabawa III” w Dąbrowie Białostockiej- wszyscy

Zawody sportowe w Dąbrowie Białostockiej-,, Integracja i sport na wesoło”

15.09.05r. VI Spartakiada WTZ w Suwałkach- 6 osób;

08.12.05r. Regionalny Turniej Tenisa Stołowego w Olecku -5 osób.

Terapia psychologiczna

Terapią psychologiczną w roku 2005 objęci byli wszyscy uczestnicy warsztatu. Miała ona charakter indywidualny i grupowy. Terapia indywidualna podejmowana była głównie w sytuacjach problemowych i dotyczyła wybranych osób. Także z rodzicami odbywały się spotkania indywidualne, które dotyczyły:

- sytuacje trudne- m.in. zachowania depresyjne;

- potrzeby związane z seksualnością i dojrzewaniem;

- odkrywanie siebie jako osoby dorosłej itp.

Terapia grupowa odbywała się w małych grupach (4 - 5 - osobowych) i obejmowała trening następujących sfer:

- percepcja wzrokowa- analiza i synteza, spostrzeganie;

- percepcja słuchowa- analiza i synteza, rozpoznawanie dźwięków;

- pamięć krótko-i długotrwała; wzrokowa;

- myślenie: przyczynowo- skutkowe, logiczne;

- zwiększanie świadomości własnego ciała;

- stymulacja polisensoryczna, określanie emocji;

- koordynacja wzrokowo- ruchowa;

Ćwiczone były również umiejętności w zakresie :

- sposobów radzenia sobie ze stresem;

- współzawodnictwa;

- wiedzy na temat kultury i tradycji polskiej.

Osoby chętne mogły brać udział w przedstawieniach przygotowywanych przez zespół kabaretowy ,, Dobre chęci”. Tak prowadzona terapia poprzez teatr miała na celu:

- podniesienie poczucia własnej wartości;

- zwiększenie odwagi;

- umożliwienie odniesienia sukcesu;

- ćwiczenie pamięci;

- zwiększenie świadomości dotyczącej języka ciała;

- ćwiczenie ról społecznych.

W repertuarze ,,Dobrych chęci” w ubiegłym roku znalazły się przedstawienia: ,,Kobieta” oraz ,,Tele-życie” i przedstawienie bożonarodzeniowe.

W miarę potrzeb, w celu uaktualnienia wykonywane były również badania poziomu funkcjonowania intelektualnego skalą WAIS-R(PL) oraz formułowane były opinie dot. Funkcjonowania uczestnika w WTZ dla potrzeb Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności.

Terapia logopedyczna

W 2005r. logoterapię prowadzono na zajęciach indywidualnych i grupowych. Systematyczną terapię indywidualną objętych było 16 osób, dla których dostosowano formy i metody adekwatne do możliwości i specyficznych potrzeb uczestników . terapia logopedyczna opierała się na:

- usprawnieniu narządów mowy;

- usprawnianie funkcji zaburzonych np. percepcji słuchowej, wzrokowej;

- ćwiczeniach artykulacyjno-leksykalnych;

- ćwiczeniach syntaktycznych i gramatycznych.

Realizowano bloki tematyczne poszerzające wiedzę i umiejętności funkcjonowania w życiu codziennym:

- moja rodzina;

- w sklepie;

- u lekarza;

- w biurze;

- na poczcie.

Zajęcia grupowe prowadzone były metodą dramy. W trakcie prób przeprowadzano ćwiczenia emisji głosu, dykcji, akcentowania treści. Dzięki zastosowaniu różnorodnych form i metod uczestnicy mieli możliwość wszechstronnego rozwoju.